Kopalnia Soli „Wieliczka” podsumowała rok 2023 pod kątem turystycznym i górniczym. Ten czas solnemu zabytkowi upłynął pod znakiem jubileuszu 45-lecia obecności obiektu na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, ale był to też rok, w którym solne progi (w połowie września) przekroczył 50-milionowy turysta (od czasu zakończenia II wojny światowej).
Turyści z 198 krajów
– W 2023 roku wielickie podziemia zwiedziło prawie 1 518 000 turystów, o 36% więcej niż w 2022 r. Do rekordu sprzed pandemii (1 862 tys. osób w 2019 r.) zabrakło tylko 18,4%, co pokazuje, że ruch turystyczny w kopalni w większości już się odbudował – podsumowuje Paweł Nowak, Prezes Zarządu Kopalni Soli „Wieliczka” S.A.
Po 3 latach przewagi ruchu krajowego (2020-2022) znów dominują turyści zagraniczni. Przyjechali z 198 krajów i stanowili 57% ogółu zwiedzających (866 000 osób z zagranicy), podczas gdy Polacy 43% (653 tys. osób). Na czele krajów, których obywatele najliczniej wędrowali solnymi szlakami uplasowały się: Wielka Brytania, Czechy, Francja, Włochy, USA i Niemcy. Najczęstszym językiem oprowadzania, obok polskiego, był język angielski.
Powrót Trasy Górniczej
– W kwietniu do turystycznej oferty kopalni znów włączyliśmy Trasę Górniczą. Była nieczynna od czasu pandemii. Ten aktywny szlak pozwala poznać nieco bardziej surowe, górnicze oblicze solnego zabytku. W 2023 r. wędrowało nim 22,3 000 osób. Trasę Górniczą zwiedzali głównie turyści indywidualni, stanowili oni 90% odwiedzających – objaśnia Damian Konieczny, Dyrektor Wykonawczy Kopalni Soli „Wieliczka” S.A.
Trend wyjazdów indywidualnych
Zwiedzanie kopalni turyści najczęściej organizowali samodzielnie (64% stanowili turyści indywidualni), a tylko 36% ogółu gości przyjechało z zorganizowaną wycieczką (w 2020 i 2021 ich odsetek wynosił odpowiednio 9% i 23%). Turystyka szkolna po rekordowym roku 2022 (108 000 osób), w br. zanotowała dobry wynik: 90,5 tys. uczniów szkół podstawowych i średnich. – Analiza struktury ruchu za ostatnie 5 lat pokazuje, że stopniowo ruch zorganizowany się odbudowuje, ale trend indywidualnych wyjazdów turystycznych jest silny i będzie się nadal utrzymywał – wyjaśnia Dyrektor Damian Konieczny.
Tężnia, imprezy, uzdrowisko
Dużym powodzeniem w minionym roku cieszyła się też Tężnia Solankowa. W jej tarninowych murach przebywało 155,9 tys. osób. Z pobytów w podziemnym uzdrowisku kopalni skorzystało prawie 3,6 tys. osób. Komory przeznaczone na organizację koncertów, konferencji, szkoleń, firmowych kolacji, wesel czy uroczystych gali gościły 260 takich wydarzeń.
Wydarzenia, nowości
Podziemna Wieliczka to nie tylko spuścizna materialna, ale też duchowa, co potwierdził w 2023 r. wpis kopalni na krajową listę dziedzictwa materialnego (odnotowano na niej kult św. Kingi oraz tradycje barbórkowe kultywowane przez górników). Jubileusz 45-lecia obecności na liście UNESCO kopalnia uczciła wieloma wydarzeniami m.in. współorganizacją konferencji muzeów górniczych, licznymi koncertami pod ziemią i na powierzchni, Dniami Otwartymi, wystawą przy szybie Daniłowicza, społecznymi akcjami, a także okolicznościowym wydaniem magazynu „Solanka”.
Nie tylko turyści…
Cały rok 2023 kopalnia tętniła nie tylko życiem turystycznym, ale wykonywane były w niej liczne prace zabezpieczające, służące m.in. bezpiecznemu prowadzeniu ruchu ludzi i chroniące zabytek przed niszczącym wpływem sił przyrody. Codzienność górników wielickich to bowiem nie tylko troska o turystów, kuracjuszy i gości, ale także hełmy, pochłaniacze, lampy i kilometry przemierzonych podziemnych chodników. To także wozy urobku pochodzącego z przebudów, kontrola wyrobisk i prace utrzymaniowe.
Górnicy opracowywali liczne projekty i dokumentacje techniczne dla kolejnych prac na rok 2024, w tym te dotyczące kaplicy św. Antoniego, najstarszej kaplicy na Trasie Turystycznej, a także planowanego rozpoczęcia budowy Centrum Obsługi Turystów.
Górnicze działania
W 2023 r. górnicy wykonywali zabezpieczenia w 10 komorach. Były to m.in. komory Seeling, Weiss, a także Groty Kryształowe, słynne z unikatowych kryształów soli (jedyne na świecie powstałe w mioceńskim złożu soli).
Dużo prac realizowano w chodnikach, które służą nie tylko jako szlaki transportowe i komunikacyjne, ale i także ważne arterie wentylacyjne. W ubiegłym roku przebudowano 2,3 km chodników. Sumarycznie mniejsze lub kompleksowe prace objęły aż 37 chodników, w których prowadzono wymianę obudowy drewnianej, wykonywano prace w spągu lub ociosach, na torowisku, bądź przygotowywano wnęki wiertnicze i wiercono otwory. W 2023 roku na cele zabezpieczeń użyto ogółem ponad 2200 kotew i ponad 4200 sztuk drewna.
Do podziemi rurociągami przetransportowano 29 tys. m3 podsadzki (zabezpieczając całkowicie 24 komory oraz rozpoczynając prace w 15 komorach, które będą kontynuowane w 2024 roku). Zatłoczono także do wyrobisk 5,7 tys. m3 iniektów, zabezpieczając 19 komór w różnych rejonach (w ten sposób chroniąc złoże przed dopływem wody słodkiej).
Nowe aranżacje
– Spośród nowych atrakcji, możliwych do zobaczenia podczas zwiedzania kopalni, warto wymienić nowoczesne aranżacje świetlne na Trasie Turystycznej na podszybiu Kunegunda i w komorze Spalona. Ekspozycje pozostały te same, ale w efekcie wykonanych prac modernizacyjnych, obie komory wzbogaciły się o nowe iluminacje, uzupełnione ścieżkami dźwiękowymi. Całość tworzy efektowne pokazy wizualno-dźwiękowe – zapewnia Jan Ziobro, Członek Zarządu Kopalni Soli „Wieliczka” Wsparcie. Zmodernizowane oświetlenie tych komór jest elementem wieloletniego planu wymiany źródeł światła na ledowe. W ostatnich latach objęło ono wszystkie chodniki, a sukcesywnie przybywa komór z energooszczędnym oświetleniem. Z kolei w turystycznych komorach Drozdowice III, Witolda Budryka, Józefa Piłsudskiego i Lill Górna wykonano dodatkowe wzmocnienia w postaci obudów górniczych.
Inwestycje na powierzchni
Wiele działo się na powierzchni. – Przy szybie Kościuszko powstała farma fotowoltaiczna o mocy 966kWp, która może wytworzyć w ciągu roku 1GW energii elektrycznej. Powstająca w niej energia zapewni kopalni ok. 8% całorocznego zapotrzebowania na prąd. Uruchomienie całości elektrowni, zajmującej blisko 1,5 ha zaplanowane jest na I kwartał 2024 r. W kolejnych latach nastąpi rozbudowa instalacji OZE na innych terenach kopalni – zapewnia Prezes Paweł Nowak. Farma fotowoltaiczna ma zapewniony zdalny dostęp, co pozwala nie tylko na sterowanie mocą wytwarzaną przez panele fotowoltaiczne z terenu głównej siedziby firmy, ale także kontrolę parametrów jej pracy. Dzięki tej inwestycji bardziej efektywnie kopalnia będzie zmniejszać swój ślad węglowy i poprawiać warunki środowiskowe.
Automatyzacja obsługi kasowej, budowa wodnego placu zabaw, rozbudowa parkingu i przygotowania do budowy Centrum Obsługi Turystów to kolejne ubiegłoroczne działania na powierzchni. Plac zabaw na terenie tężni solankowej ma być gotowy wraz z rozpoczęciem sezonu, a nowoczesne Centrum Obsługi Turystów przy szybach Daniłowicza i Paderewskiego powstanie do 2027 roku.
