Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa wyróżniła Kopalnię Soli „Wieliczka” za likwidację poziomu IX oraz zabezpieczenie komory Gaisruck. Nagrodę odebrał Jarosław Malik, Członek Zarządu ds. Technicznych Kopalni Soli „Wieliczka” S.A. Uroczysta gala odbyła się 10 lutego w Filharmonii Śląskiej w Katowicach.
Troska o kopalnię i miasto
Zabezpieczenie najniższego, IX poziomu kopalni wraz z wyrobiskami miedzypoziomu Kawecki to z jednej strony wkład w bezpieczeństwo kopalni i leżącego nad nią miasta, a z drugiej wyraz górniczej troski o środowisko naturalne.
Poziom IX został założony na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku. Miał pełnić funkcje spływowe dla komór wyługowanych poniżej poziomu VIII (powstał w czasach, gdy Wieliczka produkowała sól na przemysłową skalę). Wyrobiska poziomu IX oraz znajdującego się ponad nim międzypoziomu Kawecki rozcinały wielickie złoże do głębokości ok. 327 m.
Poziom IX założono w sąsiedztwie granic złoża – spągowej i północnej, za którymi rozpościerają się silnie zawodnione warstwy. To niedogodne sąsiedztwo, o czym górnicy przekonali się już w roku 1960, gdy w czole drążonego chodnika pojawiła się woda. Musieli wznieść tamę, by ograniczyć dopływ wody do kopalni.
Woda na IX
Dla współczesnych górników obok zabezpieczania ważny jest nieustanny monitoring zjawisk zachodzących w górotworze, w tym szczególnie tych przy granicy złoża soli. Gdy w latach 90. na poziom IX spłynęła woda pochodząca z wycieku w poprzeczni Mina, został on nie tylko zatopiony, ale też zamulony. To sprawiło, że górnicy nie mieli już do niego dostępu i nie mogli kontrolować stanu technicznego wypełnionych solanką wyrobisk. Zabezpieczenie tego poziomu z zastosowaniem specjalnie skomponowanych zaczynów uszczelniających trwało 6 lat, zakończyło się w roku ubiegłym.
Skomplikowana budowa geologiczna rejonu, a wraz z nią ryzyko występowania zjawisk negatywnie oddziałujących na pozostałe wyrobiska zabytkowej kopalni oraz powierzchnię, obecność dopływów solanki, rezerwuar wody z piaskiem pochodzącej z awarii w poprzeczni Mina, wreszcie niedostępność wyrobisk uniemożliwiająca kontrolę ich stanu technicznego – to wszystko przesądziło o likwidacji poziomu IX i międzypoziomu Kawecki.
Metody zabezpieczenia
Poziom IX został zabezpieczony metodą iniekcji rurociągowej. W ciągu 6 lat udało się zlikwidować ok. 8 700 mᶟ pustek. Zabytkowa kopalnia potrzebowała zaczynów trwałych i wytrzymałych, które będą jak najlepiej współpracować z otoczeniem, a jednocześnie zapewnią maksymalną wodoszczelność, skonsolidują górotwór i nie spowodują degradacji środowiska naturalnego. Mieszaniny powstawały w węźle iniekcyjnym przy szybie Kościuszki i były transportowane do wyrobisk siecią rurociągów. Ważnym elementem nagrodzonego przez GIPH projektu było zabezpieczenie zabytkowej, XIX-wiecznej komory Gaisruck, która zlokalizowana jest w pobliżu komór uzdrowiska kopalni. Komorę zabezpieczono kotwami i drewnianą obudową podporową.
Ochrona środowiska
Zabezpieczanie zabytkowej Kopalni Soli „Wieliczka” wpływa pozytywnie na środowisko naturalne. Wysiłek wielickich górników przekłada się wprost na jego ochronę. Każda kopalnia, każde wyrobisko jest ingerencją w przyrodę i niesie z sobą konkretne skutki: oddziałuje na swoje podziemne otoczenie oraz na powierzchnię. W Wieliczce – mieście dosłownie wyrosłym na soli, skutki wielowiekowej eksploatacji są skutecznie minimalizowane. Służą temu właśnie takie projekty jak likwidacja poziomu IX i zabezpieczenie komory Gaisruck. Przedsięwzięcie zostało dofinansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
